Vorige week was het wereldkankerdag. Niet meteen een dag om te vieren, maar wel om bij stil te staan. Ik laat die dag in stilte voorbijgaan omdat het toch altijd wel wat herinneringen oproept die mijn maag soms wat doen blokkeren. Maar toch moet ik erover blijven schrijven, zeker nu, want binnen twee maanden is het exact 20 jaar geleden dat ik (toen 24) mijn laatste chemo kreeg toegediend (en dat ga ik wel vieren, I’m still standing). En ondanks het verstrijken van de tijd heeft de ziekte (Hodgkin stage IIIb) mijn leven blijvend getekend. De langetermijnimpact van wat je als kankerpatiënt hebt moeten doormaken wordt nog te vaak onderschat en wel vaker moet je merken dat van zodra je die bewuste ’20’ laat vallen, het bij de gesprekspartner een fait-divers wordt.
Na het vechten word je in je leven met zoveel zaken geconfronteerd waarmee je als ex-patiënt best rekening houdt, maar waar je vooral ook energie uit kan halen. Dat laatste zal wellicht ook verklaren waarom ik ondernemer ben geworden. Meer daarover later.
Van het brein …
Eerst en vooral: ja er bestaat zoiets als een chemobrein. Chemo pakt hardnekkige kankercellen tot op de wortel aan, maar het is ook een vergif voor al wat nog wel functioneert in het lichaam. Hoe je het ook draait of keert, de impact is onomkeerbaar. Dat wordt wel vaker uit het oog verloren, maar het is zo. Ik heb het sinds de chemo knap lastig om zaken te onthouden, om soms samenhang te vinden in mijn spraak (zeker als ik moe word), op woorden moet komen en als ik ze niet vind iets zeg dat erop lijkt. Dat heb ik van in het begin en dat kan soms vervelend zijn tijdens gesprekken met iemand die je medische voorgeschiedenis niet kent. Maar anderzijds geef ik daar dan een humoristische draai aan en dan hebben we meteen een goede ijsbreker. Ik vermeld dit omdat ik deze week tijdens een gesprek duidelijk merkte dat ik aan het lullen was. In mijn hoofd was het helder, maar het kwam er niet zo goed uit. Voila, bij deze heb ik dat meteen ook even verklaard en is dat voor jou (ja, jij) duidelijk de volgende keer we mekaar zien of horen!
… naar de ziel
Een ander gevolg is hoe je in het leven staat. Ja, het is een oeroud en enorm groot cliché, maar het klopt als een bus. Ik hang heel hard aan het leven, maar besef ook maar al te goed hoe broos het kan zijn. Ik durf de dood in de ogen te kijken, heb er geen angst voor, maar anderzijds zorgt dat er ook voor dat ik ook echt wil leven en het leven zo wil inrichten dat ik het betekenisvol wil maken.
Het heeft na mijn chemo toch wel tien jaar geduurd alvorens ik tot dat laatste besef kwam. Zoals bij ons allen kom je immers snel in de rush vol maatschappelijke verwachtingen terecht waardoor je soms de tijd niet hebt om er echt bij stil te staan, je wil vooral vooruitgaan. Na die tien jaar kwam dan de klap en de teleurstelling, ik wou wat ik deed niet blijven doen, ik wou niet moeten terugkijken op mijn leven met wat ik deed als basis. Ik werd er echt ongelukkig van en was zoekende, zoekende naar die ene betekenis die je aan je leven wil geven. Het vrat aan me en maakte me in mijn hoofd echt onzeker.
Van eindigheid en touwtjes
Maar dan ontmoet je lotgenoten, mensen die ook uit een dal zijn gekropen en zich wisten te herpakken. Bijzonder inspirerend, ook voor mij als prille dertiger toen. Ik werd zelfstandige, punt. De insteek was net die eindigheid, het plots wegvallen van het leven en het feit dat ik me bedacht dat ik weinig te verliezen had. Dat speelde heel hard en dat doet het nog steeds.
Dankzij die beslissing kon ik terug de touwtjes in handen nemen en de dingen doen waar ik echt blij van werd (en word) zonder me te moeten vastpinnen aan de kaders waaraan ik eerder was vastgeketend. Dat werkte bevrijdend, maar wel steeds vanuit de insteek hoe ik iets kon achterlaten, iets waar ik met plezier op kon terugkijken. Neen, niet het betrekken van een villa (ik woon in een rijhuis) of een dikke wagen voor de deur, want dat is vergankelijk, materialistisch en geen verwezenlijking (ik spreek voor mijn beurt), maar wel de impact die je maakt op anderen, de dingen die je voor anderen achterlaat om samen vooruit te gaan. Dat leek mijn levensmissie te zijn.
Dat dat pad als startende ondernemer niet evident was, ga ik niet ontkennen. Je gaat van financiële zekerheid naar een avontuur, een experiment waarvan je de uitkomst niet kan voorspellen. En ik kan je zeggen dat ik de eerste vijf jaar echt alles heb gesmeten en uitgetest. Ik was medisch vertaler (gezien mijn achtergrond), dj (laatste feestje was vorig jaar), loopbaanbegeleider (lang verhaal), copywriter en fotograaf. Vooral die laatste twee bleken een mooie combinatie te zijn en waren langere tijd helemaal mijn ding.
Van copy naar energy
En dan kom ik bij wat ik vandaag doe, een markt ondersteunen en pushen naar een transitie waar groen centraal staat. Eigenlijk professioneel via copywriting in die markt terechtgekomen (in 2015 denk ik) en er sindsdien blijven plakken. Ik heb me er echter wel steeds toe geëngageerd om dat in het kader van groene transitie te doen en de zaken te bekijken vanuit een soort van maatschappelijke opdracht: een bewustmaking van waar we met energie morgen naartoe gaan, van hoe we ons gaan verplaatsen met een lagere ecologische voetafdruk, hoe we energie voor iedereen betaalbaar kunnen houden en hoe een combinatie van die zaken (o.a. bidirectioneel) een deel van de oplossing kan zijn. Zoeken, pushen, ondersteunen om dat doel te halen en samen met de gemeenschap vooruit te gaan. Klaar. En onderweg ontmoet ik zo’n interessante en fijne mensen die dezelfde visie delen, die mee willen sleutelen aan dat alles en ondertussen meewerken aan de groei die nodig is om de boodschap breder te kunnen verkondigen. Dat is voor mij persoonlijk wat ondernemen ook kan inhouden, zonder mijn focus te leggen op hoe ik snel winst kan maken. Het is veel belangrijker om maatschappelijk impact te kunnen maken dan financieel. Ik ben dan ook niet beginnen ondernemen om er rijk van te worden, maar wel om me te omringen met mensen met gedeelde interesses, een gedeelde bezorgdheid en een gezamenlijk doel.
Als ik die kanker niet had gehad, was ik waarschijnlijk mijn studie gaan uitbreiden naar een doctoraat over artificiële intelligentie in de vertaalwetenschap. Die eerste krijtlijnen stonden al op papier toen ik net was afgestudeerd. Ik heb het zelfs even geprobeerd, maar op dat ogenblik had ik duidelijk al een knop omgedraaid. Ik diende enkel nog uit te vissen wat die knop dan net inhield. Dat maakte die eerste tien jaar na het afstuderen en de kanker net zo moeilijk.
Aldus …
De bottomline van dit alles is dat de kanker mij een duidelijke missie gegeven heeft, een doel … vanuit de insteek dat het leven broos kan zijn en ik die misschien korte tijd dan zo betekenisvol mogelijk wil maken. En ieder moet voor zich uitmaken wat die betekenis dan is. Zolang je beseft dat het materiële vergankelijk is en men je niet zal herinneren op basis van je bankrekening of de wagen op je oprit, maar wel op basis van de impact die je hebt gemaakt. Die impact is voor iedereen anders: iemand aan een job helpen, iemand uit het dal helpen kruipen, appreciatie uiten, een laatste portret vastleggen, een boom planten, ja, een knuffel geven. Dat is misschien niet altijd tastbaar, of financieel te staven, maar wat je hebt gedaan, zal wel herinnerd worden en dat is pas goud waard.