In elke huiskamer een mini-COP 26

Het was dan ook een teleurstelling te vernemen dat er op de G20 weinig beslist werd. De aangeschroefde ambities van de rijkste landen ter wereld leken uiteindelijk een schaamlapje te zijn. China en Rusland willen nu nog hun uitstoot doen stijgen tot 2030, vooral om aan de toenemende vraag naar energie (de Chinese economie blijft groeien, welvaart stijgt, dus vraag naar energie stijgt evenredig) te voldoen. Echter wordt die vraag beantwoord met steenkool, de meest vervuilende fossiele brandstof met een gigantische CO2-uitstoot. Ze willen pas tegen 2060 die nuluitstoot bereiken. De Russische minister Lavrov was trouwens duidelijk: 2050, 2060, het is slechts een jaartal waarop we ons niet willen vastpinnen. Lees: het kan nog alle kanten opgaan.

In België zie ik ook blijk van weinig ambitie. We hebben begin jaren 2000 aangekondigd dat we in 2025 uit kernenergie zouden stappen omwille van de risico's die verbonden zijn aan het kernafval en de daaraan gekoppelde milieu-impact. Dat was een goede beslissing waar ik 100% achterstond. Maar ik stond er enkel achter omdat de politiek toen ook aankondigde werk te maken van hernieuwbare energie om die kernuitstap mogelijk te maken. Ondertussen is onze staatsstructuur zo complex geworden dat er van die ambitie weinig in huis is gekomen. Ja, we hebben sprongen gemaakt met zonne- en windenergie, maar onvoldoende om die kernuitstap mogelijk te maken.

Door de complexe staatsstructuur, vergunningswetgeving en een onmogelijke bureaucratie worden heel veel projecten immers afgeremd of tegengehouden. In die mate dat we haast een kwarteeuw later beslissen om de transitie naar hernieuwbare energie op te vangen met gascentrales. Minister Van der Straeten (Groen!) legt dan wel in de nieuwsstudio uit waarom dit nodig is, geloofwaardig klinkt het niet. We hadden de transitie sneller en efficiënter moeten inzetten, 15 jaar geleden. Nogmaals ... langetermijnvisie. De transitie naar groene energie los je niet op met vervuilende gascentrales ook al zouden die zogezegd nauwelijks draaien (ze krijgen wel een miljard euro aan subsidies ...), dat staat echt haaks op waar we naartoe willen met de Europese Green Deal. En dan mag de minister dat nog 100 keer komen uitleggen, geen enkele burger gaat daar achter staan. Enkel politici krijgen dat uitgelegd, maar de burger niet. Too little, too late.

Op het moment van schrijven heeft de Vlaamse regering nog steeds geen knopen doorgehakt wat doelstellingen betreft voor de komende 8 jaar. De datum van de top is nochtans al enkele jaren gekend. Dat we nu tijdens de top er nog niet uitgeraken en nachtjes moeten doordoen om toch iets op papier te kunnen zetten, is ronduit stuitend. Wat bezielde de politici de afgelopen jaren om dit steeds weer voor zich uit te schuiven terwijl dit zo prangend is?
Het enige antwoord: angst kiezers te verliezen met langetermijnplannen. Het doet me wat denken aan de vorige top met Marghem (federaal). Dat was ronduit lachwekkend. Te bedenken dat we daarvan de toekomst van jongere generaties laten afhangen, stoot mij als vader tegen de borst. Maar wat kunnen we doen?

De adolescenten van vandaag begrijpen het. Zij voelen de bui al hangen, veel meer dan hun ouders of grootouders en het is dankzij die jongeren dat we het onderwerp zonder schaamrood op de wangen kunnen bespreken. Hun acties van de afgelopen jaren hebben dan ook een stempel gedrukt op de klimaatbeweging. Hun boodschap is duidelijk: 'zet ons niet weg als lastpakken, maar beschouw ons als partners, nu en in de toekomst.' Zolang de politiek weinig beweegt of wat in de marge blijf morrelen, zullen ze van zich blijven laten horen. Ik vind dat goed, het is democratie ten top. Iedereen moet zijn stem kunnen laten horen, ook diegenen die nu nog geen bolletje kunnen kleuren. En ik sta met hen op de barricades, door erover te schrijven, door zelf inspanningen te leveren die misschien aanvankelijk maar kleine rimpeltjes in het water zijn, maar op termijn hun effect niet missen. Door samenwerkingen aan te gaan, de politiek en instanties te pushen om vernieuwende technologie te kunnen lanceren in een anders door bureaucratie geteisterd land. We kunnen als ouders uiteraard meer, maar als je al tot hier bent geraakt met het lezen, ben ik ervan overtuigd dat jij ongetwijfeld al goed bezig bent.

De moeilijkste kwestie is waarschijnlijk geld. Wil je thuis je voetafdruk verlagen, dan is je woning best energiezuinig, verwarm je niet langer met gas, wek je zo goed als mogelijk je eigen stroom op en sla je die op waar mogelijk. Je eigen stroom zou je ook kunnen gebruiken om je elektrisch te verplaatsen. Heel wat, mét een serieus kostenplaatje. Hopelijk weet de overheid daar een antwoord op, want laten we duidelijk wezen, de transitie mag niet een akkefietje van de happy few worden.